Ítarefni

Árið 1787 var ákveðið að leggja af einokunarverslun danska konungsins á Íslandi og gefa þegnum í danska ríkinu kost á að stunda verslun hér á landi. Um leið voru settir á stofn sex kaupstaðir kringum landið, þar sem kaupmenn og iðnaðarmenn máttu setjast að og stunda sína iðju. Enn einu sinni reyndu stjórnvöld í Danmörku að ýta undir nýsköpun og þróun í íslensku samfélagi og vonuðu að kaupstaðirnir yrðu miðstöðvar verslunar, útgerðar og iðnaðar. Einn þessara kaupstaða var Ísafjörður. 

Lóð fyrir kaupstaðinn Ísafjörð var mæld út neðan við prestsetrið á Eyri í Skutulsfirði. Þangað komu strax sumarið 1788 siglandi frá Björgvin í Noregi kaupmenn sem sem hugðust nýta sér hina nýju skipan í verslun á Íslandi. Þeir stofnuðu verslun efst á kaupstaðarlóðinni, rétt neðan við útihús prestsins. Hét það síðar Hæstikaupstaður. Hús verslunarstjórans frá 1788 stendur enn á lóðinni, nýuppgert. Á Suðurtanga, neðst á eyrinni, stóðu hinsvegar hús gömlu einokunarverslunarinnar og var síðar kallað Neðstikaupstaður, eða í Neðsta. Eignirnar á Suðurtanganum voru seldar kaupmönnum frá Altona í Holtsetalandi, eða Holstein, sem þá tilheyrði Danmörku. Fljótlega bættust kaupmenn frá Sönderborg í Danmörku í hópinn og fengu útmælda lóð mitt á milli Neðsta og Hæsta og hét það Miðkaupstaður. Með fríhöndluninni var því komin samkeppni á verslunarsvæði Ísafjarðar. Nokkuð sem ekki hafði þekkst í tvær og hálfa öld á tímum einokunarinnar.